Vraag het aan prof. Dick Swaab of Ard Schenk

Vorige maand vond de online editie van Het Fitte Brein plaats. Erik Scherder en Willem Philipsen hielden online een lezing en aan prof. Dick Swaab en Ard Schenk bestond er de mogelijkheid om je eigen persoonlijke vraag te stellen. Hieronder vind je de meest gestelde vragen en de antwoorden van beide heren:

Vragen & antwoorden prof. Dick Swaab

Vraag 1: Tijdens uw laatste lezing op het fitte brein in Amsterdam stipte u kort aan dat groeihormonen of wel het gebrek / tekort hieraan, een rol speelt bij extreme vermoeidheid bij mensen met hersenletsel. Ik heb hier zelf namelijk ook mee te maken en vroeg mij af; hoe ontstaat dat? En heb je hier zelf ook invloed op om dit te verbeteren. En zo ja, hoe? Zijn er behandelingen voor?
Antwoord: Bij zo’n 5% van de mensen die hersenletsel opliepen is de functie van de hypofyse gestoord. Dat komt door schade aan het hersengebied dat de functie van de hypofyse reguleert, de hypothalamus. Bij de helft van hen is er een te lage groeihormoon (GH)  productie. GH stimuleert de stofwisseling en een gebrek aan groeihormoon gaat gepaard met vermoeidheid. Als je GH bij deze personen toedient stimuleert het de stofwisseling en vermindert de vermoeidheid. Het probleem is dat hersenletsel om vele redenen vermoeidheid kan veroorzaken, bijvoorbeeld doordat de waak-slaap regulerende systemen in de hersenen beschadigd zijn. Veel mensen met hersenschade zijn vermoeid, maar bij een klein deel wordt dit veroorzaakt door een tekort aan GH. Het tekort aan groeihormoon moet dus door endocrinologisch onderzoek (hormoonbepalingen) worden vastgesteld. GH substitutie is duur, maar wordt door de verzekering vergoed, mits adequaat gediagnosticeerd. Voor literatuur zie: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21646286

Vraag 2: Hoe kunnen mensen met NAH die nu geen fysieke fysiotherapie meer krijgen hun lichaam in conditie houden? Wat werkt? Met name omdat apparatuur niet altijd in de thuissituatie aanwezig is.
Antwoord: Het doel van fysiotherapie bij NAH is de beschadigde hersensystemen te activeren en de hersensystemen die een functie over kunnen nemen te rekruteren. Afhankelijk van de precieze  hersenschade vereist dat andere oefeningen. Ik kan dus geen algemeen advies geven. Het advies dat toegesneden is op uw situatie moet van de specialisten in het veld komen. Overleg dus met uw fysiotherapeut, en laat hem meekijken met ZOOM.

Vraag 3: Hoe komt het dat mensen met parkinson beter bewegen op muziek? Zelf heb ik 2 jaar de ziekte van parkinson en ben 22 jaar.
Antwoord: Inderdaad kunnen Parkinsonpatiënten met muziek een vloeiende, motorische cadans bij het lopen terugkrijgen, maar als de muziek stopt houdt deze verbetering ook op. Muziek, zang en dans kunnen de motoriek bij deze patiënten verbeteren. Gerandomiseerd onderzoek laat zien dat muziektherapie, maar ook dansen bij parkinsonpatiënten zowel de motoriek, de balans, het uithoudingsvermogen als de kwaliteit van leven verbetert. Of dansen ook langetermijneffecten bij parkinsonpatiënten heeft en welk soort dansen het beste werkt moet nog worden onderzocht. Overigens heeft niet alleen het ritme van muziek een gunstig effect op de motoriek  van Parkinsonpatiënten. Ook het ‘zien van een ritme’, doordat er parallelle strepen op de grond zijn gezet maakt het bewegen makkelijker, vloeiender. De kern lijkt dus dat ritme de functie van de aangedane motorische systemen in de hersenen verbetert.

Vragen & antwoorden Ard Schenk

Vraag 1: Als ik in plaats van een ommetje (wandelen) ca een uur oefen op mijn roeiapparaat (ergometer) telt dat ook mee als een soort ommetje? Ik doe dat om de conditie te verbeteren, zodat als het weer kan met de groep kan gaan roeien. Ik moet nog wat revalideren van een pols operatie.
Antwoord: Natuurlijk is roeien een prima manier om te bewegen. Dus een uurtje roeien is te vergelijken met een uurtje wandelen. Maar een ommetje, klinkt als in rustig tempo wandelen. Het is belangrijk dat als we bewegen, we dat doen met een zeker tempo, opdat de ademhaling gestimuleerd wordt en de hartslag ook in frequentie omhoog gaat. Weet dat het goed is regelmatig, gedurende de dag, te bewegen. Dat kan van alles zijn; boodschap doen, hond uitlaten, de trap nemen etc.

Vraag 2: Wat zou jij doen als je hoofd constant overbelast is? Ik neem alle voorzorgsmaatregelen in acht en het helpt nog bijzonder weinig
Antwoord: Het allereerst belangrijk te weten waarmee het hoofd overbelast wordt. Zijn dat zaken die je kan laten rusten? Maar weet dat een uur bewegen, het kan wandelen, fietsen, zwemmen o.i.d. zijn, heel andere prikkels aan het brein geeft en dus ook op die manier het brein “ontspannen”. Weet dat het bewegen, als u dat niet gewend bent, rustig aan moet worden opgebouwd, zodat na een paar weken het bewegen met een redelijk tempo gedaan kan worden, dat geeft dan sterkere prikkels aan het brein.

Vraag 3: Ben al jaren bezig met gezonde (onbewerkte) voeding. Daar ik jaren geleden een herseninfarct en hartfalen heb opgelopen, heb ik mij vooral gefocust op voeding vwb de vaten. Ben vorig jaar serieus begonnen met het bloedgroependieet, welke mijns inziens nog meer op je lichaam afgestemd is ipv de vele hypes, met de vraag of dit ook voor jou bestemd is. Is het een optie om aan deze voedingswijze meer aandacht te geven? Heb zelf bloedgroep O positief.
Antwoord: Ik heb geen ervaring met voeding speciaal voor een bloedgroep bedoeld, kan daar dus gen advies over geven. Naast de juiste voeding is het van zeer groot belang om ook te bewegen. Dagelijks minstens één uur met een redelijke intensiteit. Daarmee wordt het hart en circulatiesysteem geprikkeld. Afhankelijk van de algehele conditie en ervaring met dagelijks bewegen, kan dit na consult van de huisarts/cardioloog/neuroloog dit verder worden opgebouwd, opdat het bewegen in een redelijk tempo gaat en de circulatie aangezet wordt. Functie vragen van het lichaam. Het lichaam is gemaakt om te bewegen.

Vraag 4: Heeft u een tip? Hoe kan ik het beste uit mijn werkdag (thuiswerk) halen. Dit geldt voornamelijk voor werkzaamheden achter de pc. Merk na een uur dat mijn aandacht verzwakt + hoofd is helemaal vol en het kost me erg veel energie om mijn aandacht erbij te houden.
Antwoord: Regelmatig weglopen vanachter de pc en “even” bewegen. Naar buiten, frisse lucht inademen, rondje om. Ik weet niet of u een strikte (thuis)werkdag heeft, maar dan zou ik van ieder uur 15 minuten “stelen” en even wat ander gaan doen, zoals boven aan gegeven. Tussen de middag echt een uur er uit wat eten en bewegen. Als het werkschema niet zo strak is, in de morgen de belangrijke dingen doen, een goede lunch en dan een uur erop uit. Bij terugkomst een uurtje rust, lekker stoel of je bed. Wekker erbij en na een uur kijken waar u nog zin in heeft.

Vraag 5: Als je niet zo mobiel bent (links parese) hoe kun je dan toch voldoende bewegen? Ik vind het toch al moeilijk om van m’n stoel af te komen is voor mij geestelijk soms een hele uitdaging kan daar wel ruim een half uur mee bezig zijn.
Antwoord: De parese heeft al wel z’n stempel gedrukt op het dagelijks functioneren als ik dat zo lees. Een half uur bezig zijn om uit de stoel te komen. Is er nog een therapeut die u daarbij helpt? Hoe moeilijk bewegen ook soms kan gaan, als je functie van het lichaam en geest vraagt, zal het lichaam daar positief op reageren. U zult alleen door een moeilijke fase heen moeten, vandaar die therapeut. Maar uw directe vraag; de fiets (hometrainer) kan een prima vervanger zijn voor het lopen. Als er genoeg stabiliteit is kunt u ook een fiets met drie wielen voor buiten proberen. Eerst bespreken met therapeut! Maar buiten bewegen geeft zo veel meer prikkels dan alleen bewegen. Je kunt zelf weer het e.e.a. ondernemen. Dat geeft veel voldoening. Moet houden en probeer door die moeilijke fase te komen, dan zal het beter gaan. Succes!